G.J. Dukker
jhr. v.d. Does de Willebois1159-1160. "Het wit Lam" anno 1661. Het tegenwoordig woonhuis van den Burgemeester bestond oudtijds uit drie panden. De naam Wit Lam komt enkel toe aan het middelste. | 65 |
Ter plaatse, waar dit huis thans staat, bevonden zich oudtijds twee afzonderlijke huizen; het een, genaamd het Wit lam, dat Kerkwaarts stond, was een huis met erf, tuin, put, achterhuis en uitgang in de Korte Putstraat en behoorde omstreeks de eerste helft der 17e eeuw aan Rombout van Asperen, zoon van mr. Arnt van Asperen en Anna Rombouts; diens weduwe Paulina Vercuylen verkocht het 21 Januari 1662 (Reg. n°. 442 f. 172 vso) aan mr. Pieter van Teffelen, destijds raad en servitiemeester der stad den Bosch 1); het ander, dat ook was een huis met erf, tuin, achterhuis en uitgang in de Korte Putstraat, en Marktwaarts stond, werd door mr. Daniel Sauvé, Fransch schoolmeester te den Bosch, die het 29 November 1641 had gekocht van mr. Godefroy van Herlaer, oud-raad van die stad, 19 Juni 1646 (Reg. n°. 392 f. 22) verkocht aan Joost Gijsbertszoon van der Achter, die het 16 Januari 1662 (Reg. n°. 442 f. 171 vso) weder verkocht aan genoemden mr. Pieter van Teffelen; deze brak de beide huizen af en maakte er één huis met stalling van. Hij huwde met 1°. Maria van Kinschot, die hem geene kinderen schonk; 2°. Maria van Groenewegen, die hem één kind baarde.
Na doode van mr. Pieter van Teffelen, die ten slotte was geworden Gedeputeerde van het Kwartier van Nijmegen, deed den 17 Februari 1684 (Reg. n°. 502 f. 107) zijne weduwe Maria van Groenewegen ten behoeve van hun eenig, toen nog minderjarig kind afstand van den tocht van het door hem gebouwd huis, hetwelk alstoen beschreven werd als volgt: eene seer schoone ende nieuw uytte gront opgetimmerde huysinge, erve, hoff ende achtercamer, achterhuysinge, stal-
| 345 |
linge, enz., met de gerechticheyt van achterwaarts door eenen gangh uyt te gaen in de Putstraet, ende eertijts geweest sijnde twee huyssinge, gestaen ende gelegen in de Kerkstraet, ex uno de erfgenaemen Jaspar de Bruyn ende Henrick Verheyen 2) ex alio, eertijts mr. Henrich van Eyndoven, nu Steven du Mont of zijne kinderen 3), Onmiddelijk na dien afstand van recht verkochten de voogden van bedoelden minderjarige dit huis aan Simon Coenraet Lintworm, schepen van den Bosch en ontvanger-generaal van de beden.
Laatstgenoemde was later raad en rentmeester van de stad den Bosch en ontvanger-generaal van de beurzen aldaar; zooals het met meer ambtenaren ging, die na de reductie van den Bosch in 1629 belast werden met het geldelijk beheer der stichtingen en 's Lands middelen in de stad en Meierij van den Bosch, eigende ook hij een deel van de daartoe behoorende gelden zich toe, zoodat na zijnen dood zijne nalatenschap moest worden verworpen en onder het beheer van curators gesteld. Deze curators, zijnde Dirck van 's-Gravesande, raad van den Bosch en ontvanger-generaal van de beurzen en Nicolaes van Blotenburg, procureur te den Bosch, verkochten 29 November 1701 (Reg. n°. 514 f. 226 vso) dit huis, - dat nu gezegd werd te staan tusschen, Kerkwaarts, het erf eertijds van Jaspar de
| 346 |
Bruyn, nu van Peter Karsman, wonende te Vught 4) en van Maria Verheyden, weduwe van Claudius de Pottere, en Marktwaarts het erf der kinderen en erfgenamen van Steven Dumont, - aan mr. Paulus Suyskens, advocaat te den Bosch. Deze was een afstammeling van den in Dl. I blz. 21 1 genoemden Jan Suyskens van Dinther 4) en zoon van mr. Lambertus, advocaat te den Bosch en Maria Elisabeth van Beughem; zijne zuster was Anna Maria Suyskens; hij maakte zich naam door het schrijven zijner Schriftelijke Adviezen. Zijne vrouw was Theodora Maria de Hee, die hem schonk: a. mr. Lambertus Suyskens, woonachtig te den Bosch; b. Theodora Allegonda Suyskens, welke trouwde met Franciscus Hyacinthus van den Berghe; c. Anna Maria Suyskens; d. Maria Allegonda Suyskens; e. Issabella Johanna Suyskens, die huwde met Petrus Mathias van der Vrecken, keizerlijk postmeester te Maastricht.
De sub b. genoemde Maria Allegonda Suyskens erfde gezegd huis van hare ouders; van haar erfde het weder Isabella Johanna Ursula van der Vrecken, echtgenoote van Wilhelm Roosen, woonachtig te Maastricht; deze verkocht 8 November 1764 (Reg. n°. 590 f. 69) dat huis, hetwelk nu gezegd werd te zijn: huis met erf, tuin en achterhuis, mitsgaders een daarnaast nieuw gebouwd koetshuis met stal, staande Marktwaarts naast het huis van Antony del Ruel en Kerkwaarts naast dat van Jasper Spijkers, aan Jan Bowier, raad en oud-schepen van den Bosch. Deze was drossaard van Boxtel en Liempde en president-schepen van den Bosch, alwaar hij 10 December 1781 overleed; hij huwde vier maal, doch al zijne huwelijken bleven kinderloos behalve dat met zijne derde vrouw, welke was
| 347 |
Henrietta Maria Hermina Ackersdyck, dochter van Marten, eerst predikant te Waspik en daarna te Middelharnis en Maria Cornelia Santvoort; zij schonk hem acht kinderen, onder welken mr. Marten Bowler, die schepen van den Bosch was en het hierbedoeld huis van zijnen vader erfde; den 12 Maart 1784, (Reg. n°. 595 f. 171), als wanneer het begrensd werd eenerzij ds door het huis der Wed. Antony del Ruel en anderzijds door het huis van J.G. Blesteng, verkocht hij het aan Margrita Elisabeth Doom, huisvrouw van mr. Johan Hendrik van der Does, oud-schepen en raad van den Bosch, die aldaar tot de partij der Patriotten behoorde, zooals men lezen kan in Taxandria VII blz. 234. Een zijner kinderen was Adriana Cornelia Maria van der Does, geboren te den Bosch 10 Juni 1778 en overleden aldaar 29 Januari 1823; zij huwde 30 September 1800 met Dr. Pierre Joseph Willebois, officier van gezondheid, gedoopt te Boezeghem in België 15 April 1768 als zoon van Pierre Joseph en Marie Catherine Vasseur; hij was met de Fransche Legitimisten hier te lande gekomen en is de stamvader van de in elk geval thans adellijke familie van der Does de Willebois. Mr. Johan Hendrik van der Does als man van Margrita Elisabeth Doom verkocht 26 Februari 1790 dit huis aan Abraham Gobius, administrateur te Soerabaya, die het 7 December 1795 weder verkocht aan mr. Bernardus Storm, destijds advocaat te den Bosch, en later president van het Departementaal Gerechtshof van Brabant te Breda; deze was gehuwd met Johanna Elisabeth van Meeuwen, dochter van Johan Petrus en Johanna Maria Potters en overleed te Brussel 11 Juni 1832 6). Den 30 December 1802 verkocht hij dit huis aan de gezusters Theodora Maria en Johanna Christina van Lanschot, dochters van Godefridus en Anna Regina Potters, de zuster van genoemde Johanna Maria Potters; deze gezusters van Lanschot, van welken Theodora Maria inmiddels getrouwd was
| 348 |
met Victor Andreas van Ryckevorsel 7), verkochten 16 0ctober 1804 dit huis weder aan Pieter Haak Forsborg, professor en predikant te den Bosch. Thans behoort het aan Jhr. Petrus Josephus van der Does de Willebois, lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal en burgemeester van den Bosch, den kleinzoon van Dr. Pierre Joseph Willebois en Adriana Cornelia Maria van der Does hiervoren reeds genoemd. Tijdens dat deze eigenaar was van dit huis werd van daaruit den 19 Augustus 1904 eene eigenaardige hulde gebracht aan Hertog Hendrik. Prins der Nederlanden. Toen toch Z.K.H. op dien dag bij zijh bezoek aan den Bosch dat huis naderde, traden daaruit „ambachtsdeekenen en constenaers", keurig uitgedost in de kleeding van de XVI eeuw, Hem te gemoet en boden Hem bij monde van een hunner, den heer Jan Mosmans, eene oirkonde op perkament aan, waarin o.a. het volgende stond: In den feestgedruyse, borghers staet 'reis stil !
Van een hertogh Henrick, ick wat segghen wil.
Anno dusent hondert taghtigh ende vijff
Bouwde hij dees hoofstat, ront sijn jaghtverblijf.
Weer kompt eenen Hertogh, die oick Henrick niet,
Als Uw Prince binnen, soo gy claerlijk siet.
| 349 |
Noten | |
1. | Hij was zoon van Steven van Teffelen, raad van den Bosch en eigenaar van het kasteeltje Couwenberg onder Vught, en diens eerste vrouw Johanna Messiere; zijne tweede vrouw was Aletta Darramouth. |
2. | Hij was Hendrick Jansz Verheyden, die huwde met Catharina van Berckel, dochter van Theodorus en Ulanda Kuysten en welke hem schonk eene dochter Maria Verheyden, die trouwde met Claudius de Pottere. |
3. | Het huis van Steven du Mont stond ter plaatse, waar het tegenwoordige Postkantoor zich bevindt. Hij was drukker der stad den Bosch; den 30 November 1683 stond hij ten overstaan van Schepenen van den Bosch aan zijne zes kinderen, door hem verwekt bij wijlen zijne huisvrouw Johanna Kerffs, af zijn hier bedoeld huis, dat hij gekocht had van de erven van mr. Henrick van Eyndoven; item zijn huisraad, gouden zilverwerk en de winkeldrukkerij met al het daartoe behoorend gereedschap en persen; zijne kinderen waren: Johanna du Mont; Johan du Mont, die zijnen vader als stadsdrukker opvolgde en ook eigenaar van diens voormeld huis was; Maria du Mont, gehuwd met Johannes Kerckhoven; Mechlina Clara du Mont, gehuwd met Jacob Hasevoet, schepen van den Bosch; Gellius du Mont, predikant van Heeswijk en Dinther en Juliana Elisabeth du Mont. (Men zie over Steven du Mont Taxandria XVI p. 22 en vlgd. en over Johan du Mont eod. p. 83 en vlgd.) |
4. | Peter Karsman was gehuwd met Maria Catharina Dedel, dochter van mr. Cornelis Dedel, advocaat te den Haag en Anna Suyskens van Dinther; hij had van haar eene dochter Cornelia Justina Karsmans, die in 1674 nog minderjarig was. Later schijnt hij hertrouwd te zijn met Anna van Roermont, die hem dan schonk eenen zoon Gijsbertus Norbertus Henricus Karsmans. |
5. | Over de genealogie van diens geslacht zie men nog Maandblad Nederl. Leeuw XXX p. 7. |
6. | Taxandria V p. 115 en XX p. 22. |
7. | Men zie over hem Dl. I blz. 184. |
1865 | A.F. van Lierop (dokter in de genees-, heel- en verloskunde) - J.H.H. de Poorter (dokter in de genees-, heel- en verloskunde) |
1875 | A.F. van Lierop (doctor in de genees-, heel- en verloskunde) - M.P.E.E.H. Stoop (1e luit.-adjud. depot) |
1881 | A.F. van Lierop (docter in de genees-, en heel- en verloskunde) |
1908 | jhr. P.J.J.S.M. van der Does de Willebois (burgemeester) |
1910 | jhr. P.J.J.S.M. van der Does de Willebois (burgem.) |
1928 | jhr. P.J.J.S.M. van der Does de Willebois |
1943 | fa. Bemelmans en Co. (handel in koloniale waren) - N.V. Bank voor effecten en handelszaken |